Proces

Verrichting

Resultaat

 Stap 1

Intake

Diagnostiek

─   Stellen diagnose

─   Vaststellen oorzakelijke en onderhoudende factoren

─   Vaststellen hulpvraag

Anamnese:

─   Pijn en medische anamnese

─   Klachten passend bij overactieve bekkenbodem

─   Seksuele respons

─   Lichamelijke comorbiditeit

·       Ziekte van Peyronie

·       Fimosis

·       Lichen sclerosus et atroficus

─   Psychiatrische en psychische comorbiditeit

·       depressie, angst, stress

·       pijn catastroferen

·       relatieproblematiek

·       voorgeschiedenis met: angst ‘ontbloting’ eikel; aandacht penis hygiëne

·       voorgeschiedenis: (angst voor) besnijdenis

·        negatieve seksuele ervaringen

─   Eerdere (niet succesvolle) hulpverlening

─    Hulpvraag:

·          waarom nu?

·          welke pijnklacht staat op de voorgrond?

Lichamelijke diagnostiek:

Noodzakelijk, tenzij vaak onderzocht

─   educatief lichamelijk onderzoek genitaal en bekkenbodem

─   Diagnose chronische urogenitale pijn gesteld en omschreven in predisponerende, luxerende en onderhoudende factoren

─   Hulpvraag is opgehelderd

Beoordeling

─   Bespreken van bevindingen en behandelopties

─   Formulieren behandeldoel(en):

·       pijnreductie of ‑acceptatie

·       herstel seksualiteit

─   Vaststellen behandelplan

─   Start behandeling

─   Verwijzing:

·       bij M. Peyronie, te kort toompje: naar uroloog

·       bij lichen sclerosus, balanitis: naar dermatoloog

·       bij overactieve bekkenbodem: naar bekkenfysiotherapeut

·       bij chronische pijn, dominante psychiatrische problematiek: naar GGZ

·       bij onvoldoende eigen expertise: naar arts/psycholoog-seksuoloog NVVS

·       bij ernstige relatieproblematiek: naar partnerrelatietherapeut

Stap 2

Permission

Limited information

Normaliseren

Toestemmen

Voorlichten

Inzicht in psychosomatiek versterken

─   Psycho-educatie over diagnose

─   Uitleg beloop en prognose

─   Bespreekbaar maken seksualiteit bij somatische aandoeningen

─   Klachten verholpen: uitleg prognose en/of terugvalpreventie

─   Klachten niet verholpen: naar stap 3

Stap 3

Specific suggestions

Modificatie van instandhoudende of oorzakelijke factoren bij geen of weinig comorbiditeit

Specifieke suggesties en adviezen:

─   Oefeninstructie bij fimosis

─   Bij voorhuidoefeningen ondersteunende medicatie: betamethason en/of lidocaïnegel

─   Stoppen met vermijdingsgedrag en aanmoedigen herstel seksualiteit

─   Partner betrekken

─   Bij (urgente) kinderwens: instructie zelfinseminatie

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Klachten niet verholpen: naar stap 4

Stap 4

Intensive therapy

Modificatie van complexe met elkaar samenhangende instandhoudende of oorzakelijke factoren

Psychologische-seksuologische interventies:

─   Bij urogenitale pijn zonder ernstige psychische, medische of relationele problemen:

·       verbeteren communicatie en positieve interactie met partner (o.a. oefening Samen iets ondernemen, Wensen en grenzen, Mythes en misverstanden)

·       verbeteren manieren van vrijen (alleen en/of met partner): o.a. oefening Vier solo-oefeningen, Genieten van elkaars aanrakingen, Genitale aanrakingen, Stappenplan gemeenschap

·       verbeteren cognities/gedrag met betrekking tot pijn

Medische-seksuologische interventies:

─   Besnijdenis bij fimosis, lichen sclerosus en balanitis als de voorgaande interventies niet hebben geholpen

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Klachten niet verholpen: naar stap 5

Stap 5

Evaluatie

Evaluatie en herformulering doelstelling

Ondersteuning

─   Klachten verholpen: terugvalpreventie

─   Acceptatie van de disfunctie

─   Start behandeling ander probleem

Bron: Van Lankveld J., ter Kuile M., Leusink P.(2010). Seksuele Disfuncties, diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn Stafleu Loghum.